Bilindiği gibi varikosel ameliyatı erkek infertilitesi tedavisinde en önemli basamaklardan biridir. Son yıllarda gündeme gelen mikroskobik varikosel ameliyatı sayesinde ameliyat başarısı anlamlı miktarda artmış varislerin nüksetmesi ya da ameliyat sonrası hidrosel oluşumu gibi istenmeyen komplikasyonlar en alt seviye inmiştir. Son günlerde varikosel tedavisinde gündeme gelen en önemli gelişmelerden bir tanesi de operasyon öncesinde ve operasyon sırasında Doppler kullanımı olmuştur. Doppler testi damarlardaki kan akışını gösteren çok önemli bir ultrason testidir. Varikosel teşhisinde radyologlar tarafından uygulanmaktadır. Ancak tüm ürologlar tarafından sıklıkla tespit edilen bir gerçek de muayenene sırasında bariz bir şekilde hissedilen varis damarlarını kimi durumlarda radyolog meslektaşları tarafından tespit edilememesidir. Bu nedenle bir çok ürolog fizik muayenenin varikosel teşhisi için Doppler'den daha önemli olduğunu kabul etmektedir.
Aslında bu iddia tam olarak doğru değil. Varikosel varsa Doppler ile de tespit edilebilir. Kanaatimizce radyoloji doktorlarının varikosel incelemesini genellikle hasta yatar pozisyonda iken bazende yarı oturur pozisyonda iken yapmaları bu teşhis farklılığına neden olmaktadır. Kliniğimizde testis muayenesi hem klasik yöntem olan elle hem de çok gelişmiş bir Doppler ultrasonografi cihazı ile yapılmaktadır. Bu uygulamamız sırasında anlaşılmıştır ki aslında varikoselin muayene ile tespit edildiğinde Doppler ile görülmemesi mümkün değildir. Hatta bunun tam tersi olarak muayene ile tespit edilemeyen birçok durumda Doppler ile bakıldığında anlamlı damar genişlemeleri ve reflü akım yani varikosel görülmektedir. Muayenedeki asıl incelik üroloji doktorlarının hastayı ayakta muayene etmesi ve Doppleri de ayakta yapması olduğu kanaatindeyiz.
Varikosel tedavisinde son derece önemli olacağını düşündüğümüz ikinci bir Doppler kullanımı gelişmesi ise operasyon sırasında Doppler kullanımı olmuştur.
20 megahertz frekanslı 2 milim kalınlığında İntraoperatif Microvasküler Doppler Cihazı (https://www.vti-online.com/wp-content/uploads/2015/11/VTI-20-MHz-Microvascular-Doppler-System.pdf) varikosel ameliyatı sırasında mikroskop eşliğinde tüm varis damarlarını tek tek incelemeye olanak tanımakta ve hangi damarın atardamar hangi damarın toplardamar olduğunu çok hızlıca anlamamıza olanak vermektedir. Mikroskopik varikoselektominin en önemli faydası, büyütülerek görme sayesinde atardamarları toplardamarlarda ayırma konusunda eski teknikler oranla çok daha başarılı sonuçlar veriyor olmasıdır. Bu sayede testisi besleyen atardamar korunurken varisleşmiş toplardamarların ortadan kaldırılması kolaylaşmıştır. Ancak yine de kimi zaman damarlarda nabız gözle görülecek düzeyde olmadığında atardamarı bulmakta zorlanıyor çoğu zaman hastanın tansiyonu yükseltmek için ek tedaviler yaparak nabız atışının meydana gelmesini sağlamaya çalışıyorduk.
İntraoperatif Mikrovasküler Doppler probu çok hızlı bir şekilde gözle görülür nabız atışı olmasa dahi atardamarları tespit edebimekte böylece operasyonda hata payını neredeyse tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Özellikle zaman zaman karşımıza çıkan, birden fazla sayıda atardamar bulunması durumlarında (genellikle bir atardamar, bir de sperm kanalına ait atar damar bulunur) sadece mikroskop kullanılan ameliyatlarda hata payı artıyor. Bir atardamar görüldüğünde o atardamar korunarak diğer damar fark edilmeyebiliyor ve diğer atardamar toplardamarlarla beraber bağlanabiliyor. İntraoperatif Doppler bu önemli dezavantajı ortadan kaldırmıştır.
Kliniğimizde bu konuda çok önemli bir araştırma başlatılmış olup, yeni cihazın hastaların sperm parametreleri üzerindeki etkileri ve gebelik oranlarına hangi oranda faydası olduğu yakın zamanda bilimsel arenada açıklanacaktır.
Yrd. Doç Dr. Cüneyd Sevinç