Eğer bir erkek, skrotum (testis torbası ) ya da testisinde ağrı varsa, o zaman epididimit, orşit veya her ikisinin kombinasyonundan kaynaklanabilir. Aşağıdaki bilgiler, bir ürolog ile görüşmelerde bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek üzere bir giriş olacaktır.

Epididimit, Orşit ve epididimo-orşit

Epididim ,testisten sperm toplayan ve vaz deferense geçiren sarmal bir borudur . Epididimit , ise bunun iltihabıdır. Bu hastalığin , akut ve kronik olarak iki şekli vardır. Akut epididimit ,şiddetli semptomlarla aniden gelir ve tedavi ile etkisi azalır. Kronik epididimit uzun soluklu bir durumdur ve genellikle kademeli başlangıç yapar ,belirtileri tedavi ile iyileştirilebilir ama tamamen ortadan kaldırılamayabilir . Epididimit vakalarının çoğu yetişkinlerde görülür.

Orşit, testis iltihaplanmasıdır. Neredeyse her zaman aniden gelir ve tedavi ile azalır. Kronik orşit, iyi tanımlanmış değildir ve kronik testis ağrısı (orchalgia) ile ilgili birçok koşullardan biri olarak kabul edilir.

Epididimo- orşit ise, hem epididimis ve hem de testisin aniden iltihaplanmasıdır.

Bu tür koşulların nedenleri

Akut epididimite, genellikle bakteriyel enfeksiyon neden olur. Enfeksiyon, henüz ergenliğe ulaşmamış çocuklarda, genellikle mesane veya böbrekte başlar ve testise yayılır. Bu durum, genellikle idrar yolu enfeksiyonuna yatkınlık gösteren doğum ile ilgili bir anormallik ile ilişkilidir. Cinsel olarak aktif erkeklerde, epididimite neden olan en sık görülen enfeksiyonlar, bel soğukluğu veya Chlamydia enfeksiyonu gibi cinsel yolla bulaşan bir hastalıklardır. Bu enfeksiyonlar üretrada başlar üretrite neden olur daha sonra testisin içine taşınır,. 40 yaş üzerindeki erkeklerde en sık görülme nedeni ,üriner sistemdeki bakterilerdir. Diğer nedenler şunları içerebilir: prostat büyümesine bağlı mesane çıkışı tıkanıklığı; üretranın kısmi tıkanması; bakteriyel prostatit (prostat bezinin bir enfeksiyon) veya üretranın yakın zamanda yapılmış bir kateterizasyonu. Bu durumların herhangi birinde, orijinal enfeksiyon belirtilere neden olmayabilir, ve bir sorunun ilk belirtisi epididimit olabilir. Bakteriyel enfeksiyon epididim içine kan ile yayılan bir tüberküloz enfeksiyonu epididimi içerebilir , ama, tipik bir ihtimal olmasına rağmen ,bakteriyel epididimit nadiren oluşur. Epididimit , enfeksiyon dışındaki nedenlerle de zaman zaman ortaya çıkabilir. En yaygın nedeni olarak , ağır kaldırma ya da ıkınma ile, steril idrarın, üretrada geriye doğru akmasıyla kimyasal epididimit oluşur . İdrar ,enfeksiyon olmadan iltihaba neden olur. Amiodaron adlı ilaç da bulaşıcı olmayan epididimite neden olabilir ve bilinen bir neden olmaksızın bulaşıcı olmayan epididimite yol açan diğer durumlar da vardır.

Kronik epididimit ,yok edilemeyen akut epididimitin birkaç tekrarından sonra gelişebilir, ama aynı zamanda ,akut epididimitin herhangi bir semptomatik atakları olmadan veya öncesinde nedeni bilinmeyen bir enfeksiyonla da oluşabilir.

Akut orşitin çoğu durumunda, testis , epididimden bir bakteriyel enfeksiyonun yayılması nedeniyle iltihaplanır ve bu nedenle "epididimo-orşit" doğru bir terimdir. Epididimit olmadan da orşit bir bakteriyel enfeksiyona bağlı olarak oluşabilir rağmen, epididimit olmadan oluşan orşit, genellikle kabakulak virüsünün (ya da diğer virüs enfeksiyonları) bağlı bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkar. "Kabakulak orşit" , ergenlikten sonra kabakulak olan erkeklerin yaklaşık üçte birinde görülür.

Akut epididimo-orşit, genellikle birincil olarak bakteriyeldir veya nadiren de epididimin bir tüberküloz enfeksiyonu olarak ortaya çıkıp , her iki yapıyı da içine alacak şekilde testise de yayılmıştır. bu rahatsızlık, nadiren, testiste başlayıp , epididime yayılabilir. Kabakulak orşit ise epididime yayılmaz.

Semptomlar ve teşhis edilmeleri

Akut epididimit ve akut epididimo-orşit : Belirtileri, sadece yerel enfeksiyondan dolayı görülmez, aynı zamanda enfeksiyonun orijinal kaynağından da meydana gelir. Enfeksiyonun orijinal kaynağından gelen ortak belirtileri şunlardır: üretral akıntı ve üretral ağrı veya kaşıntı (üretritten); pelvik ağrı ve idrar sıklığı, sıkışma veya ağrılı / yanmalı idrara çıkma (mesane enfeksiyonu denilen sistitten ); ateş, perineal ağrı, idrar sıklığı, idrar aciliyeti veya ağrılı / yanmalı idrara çıkma (prostat enfeksiyonu denilen prostatit); ateş ve böğür ağrısı (böbreğin enfeksiyondan gelen piyelonefritten ). Bazı durumlarda, yerel enfeksiyonden gelen skrotumdaki ağrı , fark edilebilen tek bir semptomdur. Ağrı bir testisin arkasında başlar ama yakın zamanda tüm testise, skrotuma ve bazen de kasığa yayılabilir. Ciltte, şişme , hassasiyet, kızarıklık, sertlik ve ısınma da ağrıya eşlik edebilir. Tüm skrotum, sıvı (hidrosel) ile şişebilir. Teşhis yapmak için, doktor, hastaya tıbbi geçmişi hakkında soru sorup fiziksel muayene yapacaktır. Doktor idrar örneğini test eder , bakteriyel enfeksiyonu değerlendirmek için mikroskop altında bakabilir ,bakteriyel enfeksiyonun varlığını anlamak için, bakteri kültürü yapmak, daha kesin bir teşhis yolu olarak kullanılır, ya da üretradan bir çubukla elde edilen numuneyi incelemek önerilmektedir, (eğer belirtiler üretriti işaret ediyorsa). Hasta çok ani ve ciddi ağrı hissederse ,sonra epididime bakmak ve kan akışını ölçmek için ses dalgalarını kullanan bir non-invaziv test olan ultrason yapılır ve testis torsiyonu adı verilen başka bir durumdan epididimiti ayırt etmek için kullanılabilir. Bu rahatsızlık epididimitten çok farklı yönetilen tedaviye sahip olduğundan, epididimitten ayrımı net olarak yapılmalıdır. Kimyasal ve amiodaron epididimit daha az şiddetli olmakla birlikte tüberküloz epididimitin de , aynı şekilde üzerinde durulur.

Kronik epididimit: Ağrı sadece skrotal içeriklerde oluşur ve akut epididimitten daha fazla lokalize olmakla birlikte daha az şiddetlidir. Ciltte , şişme, hassasiyet, kızarıklık ve ısınma meydana gelmez. Akut epididimit gibi ek testler de kullanılabilir, ancak burada daha az sıklıkla gerekmektedir. Akut epididimitte idrar genellikle enfekte olmuştur, kronik epididimitte ise genellikle böyle değildir.

Akut orşit: Kabakulak orşitin akut evresinde, semptomlar içinde, değişen şiddette ağrı, hassasiyet ve şişme gibileri vardır. Kabakulak parotiditis (yüz bezlerinin şişmesi), genellikle 3-7 gün orşit önce gelir. Bakteriyel enfeksiyondan ileri gelen izole orşit, akut epididimit veya epididimo-orşit ile aynı belirtilere sahiptir.

Tedavi seçenekleri

Akut epididimit ve akut epididimo-orşit: Bakterilerden şüphelenilen durumlarda (çoğunda) en az iki hafta antibiyotik tedavisi yapılır. Vakaların çoğu ayakta oral antibiyotik ile tedavi edilebilir. Doksisiklin, azitromisin, ofloksasin, siprofloksasin, levofloksasin veya trimetoprim-sulfametoksazol: Doktor , aşağıdaki ilaçlardan birini seçebilir. Tüberküloz epididimit anti-tüberküloz ilaçlar ile tedavi edilir, bununla birlikte , hasarın çok şiddetli olduğu birçok durumda testisin cerrahi olarak çıkarılması gereklidir (epididim kaldırılmasını içeren orşiektomi) . İnatçı ağrı, kusma, çok yüksek ateş ya da genel şiddetli hastalık ile seyreden ciddi enfeksiyon vakaları, hastayı hastaneye kaldırmayı gerektirebilir. Amidaron epididimitin tedavisi, ilacın dozunu azaltarak veya ilacı durdurarak sağlanabilirken, bulaşıcı olmayan epididimit için spesifik bir tedavi yoktur. Epididimitte genel terapi, skrotum yükselmesi ile birlikte 1-2 gün yatak istirahati içerir. Amaç iltihaplı epididimi kalp seviyesinden yüksekte tutmaktır. Bu testisten, dışarı kan akışını arttırır daha hızlı iyileşmeyi teşvik ederek , şişme ve rahatsızlığı azaltır. Enfeksiyon olduğu durumlarda, aralıklı buz uygulaması da, bol sıvı alımı da, yardımcı olabilir. Örneğin ibuprofen ya da naproksen gibi steroidal olmayan anti-inflamatuar ilaçlar da sadece ağrıyı hafifletmek değil aynı zamanda da ağrının nedeni olan inflamasyonu azaltmakta yararlıdır.

Kronik epididimit: Birincil tedavi ilaçlarla yapılır ve diğer tedaviler ise rahatsızlığı azaltmaya yöneliktir. Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar ve lokal ısı uygulaması tedavinin ana dayanak noktalarıdır . Semptomlar devam ederse, doktorunuz alanında ağrı algısını değiştirmek için başka ilaçlar tavsiye edebilir, ya da ağrı tedavisinde uzman olana sevk edebilir. Her şekilde yapılanlar başarısız olursa , testisi yerinde bırakarak , epididim, cerrahi (epididimektomiyle) olarak temizlenir.

Akut orşit: Akut kabakulak orşit için spesifik bir tedavi bulunmamaktadır. Bakteriyel enfeksiyon durumlarında tedavi, akut epididimit ve akut epididimo-orşitte olduğu gibidir.

Tedavi sonrası beklenti

Akut epididimit ve akut epididimo-orşit: Tipik bulaşıcı durumda , iyileşmenin fark edilebilmesi için için, 2-3 gün geçecekir. Kızarıklık sönmüyor ve hasta daha iyi hissetmeye başlamıyorsa, doktora başvurulmalıdır. Semptomların tamamen ortadan kalkması daha uzun sürebilir. Antibiyotiklerin tüm süreci tamamlanana kadar rahatsızlık devam edebilir, ve sıkılık ve şişmenin geçmesi aylar alabilir . İlk bir iki gün , talimatları izleyerek skrotal yüksekliği de sağlayarak yatak istirahatinde kalmak iyileşmeyi hızlandıracaktır . Tedaviden sonrası, ilgili doktor ile takip edilmelidir . Tüberküloz epididimitin, orşiektomi gerektirmediği durumlarda, olayı ilaçlarla çözmek aylar sürer, ve muhtemelen testiste biraz büzüşme olacaktır. Amidarone epididimit , ilacın dozunun azaltılması veya tamamen kesilmesinden sonra herhangi bir sorun kalıntısı da olmaz. Kimyasal epididimit de tamamen giderilir.

Kronik epididimit: Tedavisi devamlı olur ve fakat iyileştirici değildir. Hastanın yıllarca ilaç alması gerekir, ya da belirtiler kendiliğinden kaybolana kadar devam edilebilir. Epididimektomi yapılırsa, ameliyatsonrası iyileştikten bir kaç hafta sonra dört hastanın üçünde semptomların giderilmesi mümkün olabilmektedir. Ameliyat, belirtileri giderememişse, o zaman doktor tekrar tıbbi tedavi yapmaya çalışacaktır.

Akut orşit: kabakulak orşitin, akut fazının ardından, ağrı kaybolur ama genellikle testis atrofisi oluşur.